مشاوره ی پلیس در رابطه با مشکلات خانوادگی
مشکلات خانوادگی از مهم ترین مسائل اجتماعی است که نیروی انتظامی به عنوان نیرویی مرتبط با جامعه و آسیب های اجتماعی با آن سروکار دارد. نیروی انتظامی برای این مشکلات چه می کند و چقدر می تواند در حل و فصل این مسائل موفق باشد؟ با مدیر کل مشاوره و مددکاری نیروی انتظامی در این زمینه به گفت و گو نشستیم .
سرهنگ علیرضا حمیدی فر، مدیر کل مشاوره و مددکاری نیروی انتظامی ست. وی که رشته تخصصی اش روان شناسی است، سابقه و تجربه ای دیرپا در برخورد با مشکلات خانوادگی دارد, مشکلاتی که بعضا حل شده و گاهی هم به طلاق انجامیده است. سرهنگ در مورد دایره مشاوره و مددکاری ناجا و تجربیات مهمی که از عوامل تشنج و طلاق در خانواده های ایرانی دارد، برای ما صحبت های جالبی کرده است.
بخش اول این گفتگو را با هم می خوانیم:
برای ما از سابقه شکل گیری مرکز مشاوره و مددکاری ناجا بگویید.
از سال ۷۹ ایده تشکیل معاونت اجتماعی ناجا که مراکز مشاوره و مددکاری اجتماعی هم زیر مجموعه آن است، در ناجا شکل گرفت. چون نیروی انتظامی به عنوان یک سازمان مرتبط با مسائل اجتماعی به خوبی متوجه اهمیت و پیجیدگی روزافزون این مسائل در جامعه کنونی مان شده بود. طبیعتا پلیس به عنوان نیرویی که کنترل اجتماعی را بعهده دارد، برای مواجهه درست با این مسائل باید مجهز و آماده باشد .
بر همین اساس معاونت اجتماعی تشکیل شد که این معاونت دارای یک مجموعه از ادارات کل است که هرکدام با شرح وظایف مشخص کارمی کند تا نهایتا بین جامعه و پلیس ارتباطی درست برقرارشود.
یکی از ادارات کل که مورد نیاز بود و تشکیل شد، اداره کل مشاوره و مددکاری بوده است که از سال ۷۹ کارش را از تهران شروع کرد. الان ما ۱۴ مرکز مشاوره در سطح تهران بزرگ داریم. در مراکز استان ها هم ۳۰ مرکز مشاوره مشغول به کار است.
یعنی کل مواردمشاوره خدماتی ناجا مربوط به این مراکز است؟
خیر، غیر از اینها ما در ۷۳۰ کلانتری هم دایره مددکاری اجتماعی و مرکز مشاوره داریم.. هر پرونده که درارتباط با موضوع های مختلف مثل اختلافات خانوادگی، مشکلات تربیتی فرزندان و … درکلانتری تشکیل می شود، به این دایره ارجاع می شود. اگر مشکل حل نشد، بعد از آن به قوه قضائیه ارجاع داده می شود. طبق آمار ما بیشتر از ۷۰ درصد پرونده ها که در این دایره ها بررسی می شود، به صلح وسازش ختم می شود و افراد به خانواده برمی گردند. گاهی هم ممکن است خدماتی مثل مشاوره و آموزش مهارت های اجتماعی به آنها ارائه شود.
شما برای این خدمات که به مراجعین به کلانتری ها ارائه می شود، هزینه ای هم از آنها می گیرید؟
خوشبختانه ما همه این خدمات را به طوررایگان به مراجعین ارائه می کنیم. البته اگر مسائل خیلی تخصصی و غیر قابل رفع در کلانتری باشد، آن وقت به سطخ بالاتر از کلانتری ها یعنی به مراکز مشاوره و مددکاری ناجا ارجاع داده می شود.
دراین مراکز شما تیم تخصصی تری دارید؟
بله، دراین مراکز کارشناسان ما معمولا در سطح کارشناس ارشد یا بالاتر که در زمینه های مختلف خانوادگی، شغلی، تحصیلی و … مشاوره تخصصی می دهند . ضمن این که در زمینه های مختلف کارشناسان راهنمایی رانندگی، امور حقوقی، گذرنامه، نظام وظیفه و موارد مرتبط دیگر در این مراکز مستقرند . سالانه حدود ۴۰۰ هزار پرونده مشاوره در این مراکز بررسی می شود.
چطور مردم می توانند به این مراکز دسترسی داشته باشند؟
ما در تهران بزرگ ۱۴ مرکز فعال داریم که در فرهنگسراهایی مثل خاوران، بهمن، دردشت و … مستقر هستند. مردم به راحتی با تماس با ۱۱۰ می توانند تلفن و آدرس این مراکز را بپرسند تا در صورت نیاز به نزدیک ترین مرکز مشاوره در تهران و مراکز استانها مراجعه کنند. ضمن این که از طریق افرادی که قبلا با این مراکز سروکار و آشنایی داشته اند، هم می شود این مراکز را پیدا کرد.
ارتباط شما با نهادها و سازمان های دیگر که در مسائل اجتماعی درگیرند، چطور است؟
ما با خیلی نهادها و سازمان های دولتی و خصوصی طبیعتا در تعاملیم و رابطه خوبی هم داریم. اگر نیاز به خدمات حمایتی باشد، بعضی از مراجعه کنندگان را به سازمان و بهزیستی و کمیته امداد معرفی می کنیم. آنها هم گاهی مراجعین شان را به مراکز مشاوره ما ارجاع می دهند. ما با ۱۲۳ که اورژانس اجتماعی مربوط به بهزیستی است، در موارد مورد نیاز در خدمات انتظامی و مشاوره ای مرتبط هستیم. با مراکز مشاوره شهرداری هم ما تعامل خوبی داریم.
خود افراد هم می توانند بدون این که از کلانتری ها معرفی شده باشند، به این مراکز مشاوره مراجعه کنند؟
بله مراکز مشاوره ما به افراد خودمعرف هم در موضوع های مختلف روان شناختی، خانوادگی، شغلی و تحصیلی خدمات می دهند.
به عنوان مسئول اداره مشاوره و مددکاری نیروی انتظامی برای ما بگویید که بیشترین مشکلات خانوادگی که باعث می شود افراد به شما مراجعه کنند، کدام مشکلات هستند؟
شاید یکی از مهم ترین دلایلی که خانواده ها را با مشکل مواجه می کند و نهایتا سروکارشان با مراکز ما می افتد، مشکل اعتیاد است. از مسائل دیگر هم که زیاد است می شود از عدم مهارت زندگی زوجین، خشونت ها، بیکاری، فقر، بعضی مسائلی که به سردی عاطفی و رفتاری بین زن وشوهرها انجامیده، نام برد.
از نظر من یک مساله عمده که باعث مشکلات خانوادگی می شود، مساله انتخاب نادرست همسر است. در کل من مشکلات را به دو بخش فردی و اجتماعی تقسیم می کنم. در بخش مشکلات فردی من فکر می کنم بحث انتخاب مهم است. ببینید هر فردی در زندگی اش چند انتخاب مهم پیش رو دارد. یکی انتخاب رشته تحصیلی است که اگر درست و سنجیده باشد در سرنوشت و آینده فرد خیلی تاثیردارد. یکی انتخاب شغل است که باید موجب رضایت و پیشرفت فرد شود. یک انتخاب مهم هم انتخاب همسر است. کسی که این انتخاب را از روی آگاهی و دقت و شناخت انجام نداده باشد، قطعا مشکلات مهمی خواهد داشت در ازدواج و زندگی خانوادگی. البته یک سری مشکلات اجتماعی هم داریم.